piątek, 20 listopada 2015

“Nic mi sie w nim nie podobało”, czyli zolyty...



Pora lot tymu, dwóch pośmiywników łokludzało jednymu gorolowi, czym som zolyty. Słowo to brzmi jakoś na podoba wyrazu ‘kastaniety’, abo ‘trombocyty’, wiync idzie ruszyć wyobraźniom, co to takigo może być… Toż pedzieli kamratowi, że zolyty, to “te wielkie talyrze na kierych sie serwuje pizza”. Tyn borok nieświadomy, łyknył rada chopców i sie mogecie sami dokapować, co sie dzioło, jak niedugo potym zaprosił frela do pizzerii i zaczon sie matlać coś ło zolytach... Gańby se ino narobił, a te dwa zgłobniki chichrajom sie z niego do dzisioj. Ale co to rychtig som te zolyty?





fot. zbiory własne

Nieprzetłumaczalne

Zjawisko to miało miejsce chyba od zawsze, ale  język polski nie przewiduje dla niego tak jednoznacznej nazwy, jaka          występuje  w śląskim. To coś pomiędzy   zalotami, a    narzeczeństwem. Kiedy dwoje ludzi, dziewczyna i chłopak, zaczynają się regularnie spotykać, zakochują się w sobie i poznają coraz lepiej siebie         nawzajem, 
a także otoczenie tej drugiej osoby, to wówczas ma miejsce
zolycyni.





Niespotykane

Kiej synek łaził do dziołchy na zolyty, wiadomo, że łodwiydzoł jom u nij w doma, tak, coby łojciec z matkom, abo starsze bracia mogli se go łobsztalować, czy je porzomny, czy szmaciorz. Jak sie już trocha taki prziklupoł, to mioł miejsce przedziwny test, kiery wyjaśnioł wszelkie wątpliwości. Polygało to na tym, że bracia dziołchy chytali zolytnika i łobszczigali mu nogawice we galotach. Godny był tyn, kiery se doł wreszcie, choć niy bez walki, łobszczic te nogawice i przi tymu stoł sie dobrym kamratym. Ale tyn, kiery pitnoł, abo tak sie pociepoł na łoprawców, że byliby na wieki pohajani, to móg sie już wiyncyj niy pokazywać. Choć mom niewiela    lot,    to   jeszcze   udało   mi    sie    roz    być     świadkiym
tego procederu! Łoziym lot na zadek,  moja siostra zolyciła 
z takim jednym Cidrokiym, kiery to roz musioł ze zolyt ciś do chałpy w czićwierciokach, bo go dopod nasz brat z nożyczkami. Karlus ni mioł żodnymu za złe, chocioż wyciyrusów było żol. Terozki przinojmnij momy śniego nojlepszego szwagra!


Niepodważalne

Przijyno sie, że dni zolyt, to szczoda i sobota. I żodyn niy śmioł zolycić inacyj. Poza siedzynim w doma, bez tydziyń se łazili na szpacyry, a  we  sobota nojczynścij  na  jako  muzyka.  A wszysko z nojwiynkszom delikatnościom i wstydliwościom -  kusik   w   licko   mioł   styknyć.   A   po   poru   miesioncach,
kiej   byli    
już   zdecydowani   na   reszta   życio    razym,   to   kawalyr   prziłaził
z pieszczonkiym 
do  libsty i były zorynczyny. Co szło za tym, mieli kolejny dziyń w tydniu do wspólnyj dyspozycji - niydziela. Szac przichodził na łobiod, abo na kawa i kołocz po połedniu, aż kieregoś razu przikludzoł tyż swojich rodziców. Takie   spotkani    dwóch    familiji    nazywali    smówinami.   Sztalowali    wtedy
cołki i ślub, i weseli, i 
kaj bydom młodzi miyszkać, i wiela wnuków  bydzie, i wto kiere morgi weźnie, i Ponboczek jedyn wiy, co jeszcze…


Z zolytami jeszcze jedna łopowiastka kojarza:
Jedna oma z Mościsk, ze swojim chopym była już downo po złotym weselu, a bez cołki te lata uznowali ich wszyjscy za pora na medal. A padała ta baba tak: “Wiycie, wtedy nic mi sie w nim nie podobało.” Dopiyro wtedy prziznała sie, że jak zaczli zolycić, to ino skisz tego, że mamulka ij kozała już sie po leku brać z chałpy, bo miała już te swoje szesnoście lot. Napatoczył sie łonyj akurat tyn, z kierym dożyła w szczynściu praje że sety. Do sie z jednym chopym przeżyć cołki życi, chocioż ni ma idealny? Do sie!


Możno jak póda na pyndzyjo, to napisza jaki poradnik dlo zolytników.


Ciotka Maryjka



DEJ POZÓR!
Kieby   wtoś  czego   nie  porozumioł,   to   niech  sie  pyto,  chyntnie  wytłumacza,  jak  to  sie  godo,
“z naszego na polski i z polskigo na nasze”.


UWAGA!

Gdyby  ktoś  czegoś  nie  zrozumiał,  to  niech  pyta,  chętnie  przetłumaczę,  ze  śląskiego  na  polski
i z polskiego na śląski.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz